Szlakiem węgierskiej secesji. Najpiękniejsze budynki z ceramicznymi zdobieniami

Barwne kafle ze słynnej fabryki Zsolnay na dachach i elewacjach budynków, zaprojektowanych przez węgierskiego Gaudiego – Ödöna Lechnera, to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów węgierskiej secesji. Wyprawa ich szlakiem dostarcza niezapomnianych wrażeń wizualnych.

Wino, papryka, puszta… To niezaprzeczalne symbole Węgier, choć lista tego, z czym kojarzy nam się kraj nad Dunajem jest znacznie dłuższa. Warto ruszyć chociażby na wyprawę śladami, stworzonego przez Ödöna Lechnera, węgierskiego stylu narodowego w architekturze, uznawanego za węgierską odmianę secesji. Bogato zdobione elewacje, których częścią są m.in. faliste kształty, metalowa ornamentyka roślinna i zwierzęca oraz pochodzące z fabryki Zsolnay glazurowane dekoracje ceramiczne na dachach, fasadach i we wnętrzach cieszą oko.

Dach jak skóra węża

Urodzony w 1845 r. architekt Ödön Lechner nazywany był węgierskim Gaudim. W swoich projektach twórca łączył folklor węgierski oraz orientalny (perski i indyjski) i nadawał mu oryginalną formę. Budynki jego projektu, takie jak Muzeum Sztuki Użytkowej albo Instytut Geologiczny, do dzisiaj są ozdobami Budapesztu. Wąskie uliczki Budapesztu kryją wiele architektonicznych perełek.

Jedną z nich jest budynek Pocztowej Kasy Oszczędnościowej (Postatakarékpénztár), dzisiejszej siedziby Węgierskiego Skarbu Państwa. Powstałą na przełomie XIX i XX w. budowlę przykrywa intrygujący dach z przypominającymi skórę węża kaflami oraz zoomorficznymi, mitycznymi figurkami z ceramiki. Również elewacja kryje w sobie wiele niespodzianek: od ludowych motywów kwiatowych do gołębi i pszczół wspinających się w stronę ceramicznych uli.

Uwagę przykuwa również błękitny dach z kulą ziemską budynku Instytutu Geologicznego. Jego elewacja kryje w sobie wiele drobiazgów, na które warto zwrócić uwagę, w tym m.in. zakrzywione, ceglane opaski oraz ceramiczne ornamenty skamielin zdobiące fronty. Wnętrze przypomina jaskinię i skrywa największą na Węgrzech wystawę geologiczną.

Lista dzieł Lechnera nie może być kompletna bez Muzeum Sztuki Użytkowej, trzeciego najstarszego muzeum tego typu na świecie. Budynek z charakterystycznym żółto-zielonym dachem powstał w latach 90. XIX w. Jego fasadę pokrywają węgierskie motywy ludowe i ceramiczne panele z manufaktury Zsolnay. We wnętrzach uwagę przykuwa kolorowe otwarte atrium i arkadowy główny hol. Wykończenie wnętrz łączy w sobie elementy hinduskie, islamskie i mongolskie. Muzeum jest obecnie zamknięte, remont potrwa do 2023 roku. Do tego czasu dostępna jest wirtualna wycieczka.

Ceramiczna fasada ratusza

Projektu Ödöna Lechnera jest także m.in. budynek ratusza w Kecskemét (miasto położone w połowie drogi między Budapesztem a Segedynem, oddalone od stolicy o ok. 90 km). Powstały w latach 90. XIX w. budynek wyróżniają dachówki glazurowane z fabryki Zsolnay ułożone we wzór nawiązujący do stylu węgierskiej i tureckiej sztuki ludowej. Fasadę zdobią majoliki (rodzaj produkowanego we Włoszech fajansu), a strzelisty szczyt skrywa kozła z herbu miasta. Projekty Lechenra w Kecskemét to także budynek Kasy Oszczędnościowej, koszary jazdy Rudolfa oraz wieża ciśnień i pomnik pamiątkowy Rakoczego.

Bajkowe wyroby z Zsolnay

Glazurowane dekoracje, o których wielokrotnie była już tu mowa pochodzą ze słynnej fabryki porcelany i ceramiki Zsolnaya w Pécs (miasto w południowych Węgrzech, położone ok. 200 km od Budapesztu). Manufakturę założył w 1853 r. Miklós Zsolnay. Jego syn Vilmos Zsolnay wynalazł nowe techniki i materiały do produkcji ceramiki użytkowej i budowlanej (porcelany, kafli piecowych i kamionki). Rozsławił także firmę dzięki udziałowi w licznych międzynarodowych wystawach, co przełożyło się na duży popyt na wyroby firmy na całym świecie. Bogate kolory i kształty wyrobów Zsolnay można dziś podziwiać w Muzeum Zsolnay, mieszczącym się w najstarszym w mieście budynku.

Również uliczki Pécs kryją wiele przykładów ceramicznych zdobień, np. fontannę z głowami byków w pobliżu kościoła św. Sebastiana. Wiele dachów i fasad domów zdobią majoliki Zsolnay. W Pécs także znajdziemy przykład węgierskiej secesji – to jeden z najbardziej widowiskowych budynków położony w samym centrum miasta autorstwa Adolfa Lánga – Teatr Narodowy, pochodzący z końca XIX w. Jej fasadę i dach zdobią kolorowe kafelki z fabryki Zsolnay. Jesteście gotowi na podróż szlakiem węgierskiej secesji.

Żródło:

wowhungary.wp.pl

AUTOR: Monika Rosmanowska