Sławni Węgrzy

People of Hungary. Czyli Węgrzy, których warto znać

Położenie w centrum Europy dało mieszkańcom Węgier wyjątkową okazję do czerpania inspiracji z różnych kultur – od Wiednia przez Kraków i Pragę aż po Istambuł. Dlatego też Madziarzy są narodem zarówno wybitnych polityków, jak i naukowców oraz artystów.

Ludwik I

W Polsce znany jako Ludwik Węgierski z dynastii Andegawenów. W Polsce nie wyróżnił się niczym, tymczasem na Węgrzech jest jedynym władcą, który otrzymał przydomek "Wielki". Zreformował bowiem administrację kraju, zrównał w prawach średnią szlachtę i magnaterię. Prowadził liczne zwycięskie wojny – podbił Dalmację, część Bułgarii, podporządkował sobie nawet Neapol i Polskę. W 1367 r. założył w Peczu pierwszy węgierski uniwersytet.

Lajos Kossuth

Wybitny polityk, bohater narodowy Węgier. W 1848 r., gdy w całej Europie Wiosna Ludów obalała stare monarchie, Lajos Kossuth stanął na czele powstania, które niemal zakończyło się sukcesem. Także dzięki polskim generałom, Józefowi Bemowi oraz Henrykowi Dembińskiemu, powstańcy węgierscy odnieśli wtedy serię zwycięstw nad wojskami austriackimi. Dopiero pomoc militarna Rosjan przechyliła szalę zwycięstwa na stronę Habsburgów.

Franciszek Liszt

Pianista, dyrygent, jeden z najwybitniejszych węgierskich kompozytorów. Franciszek (węg. Ferenc) Liszt edukację muzyczną odebrał w Wiedniu, jednak jego kompozycje było mocno osadzone w węgierskich realiach. W latach 1839 – 1847 odbył tournée po całej Europie. Na jego twórczość duży wpływ miały kontakty z Fryderykiem Chopinem i Hectorem Berliozem. Najbardziej znane utwory to: "Rapsodie węgierskie", symfonia "Faust", czy "Requiem".

Tamás Széll

Oprócz muzyki, Węgrzy szczycą się także wyjątkową kuchnią, słynącą z pikantnych, aromatycznych potraw. Jednym z jej najbardziej znanych reprezentantów obecnie jest Tamás Széll. Przez lata związany był z budapesztańską restauracją Onyx, która otrzymała gwiazdkę Przewodnika Michelin. W 2016 r. zdobył najbardziej prestiżową nagrodę gastronomiczną na świecie - Bocuse d'Or Europe. Obecnie wraz ze swoją nie mniej utalentowaną partnerką, Szabiną Szulló założyli bistro w stolicy Węgier.

Albert Szent-Györgyi

Węgry dały również światu wielu znanych naukowców. Wśród nich szczególnie warto wspomnieć biochemika Alberta Szent-Györgyi'ego. Do jego zasług należy wyodrębnienie witaminy C i P. To on również wykazał, że kwas adenozynotrifosforowy, zwany też ATP, jest niezbędnym źródłem energii umożliwiającej skurcz mięśni. Za woje badania otrzymał w 1937 r. Nagrodę Nobla.

László Nemes-Jeles

Węgierskie filmy wielokrotnie zdobywały nagrody na międzynarodowych festiwalach. W 2015 r. opowiadający holocaustu obraz "Syn Szawła" zdobył Złoty Glob i Oscara dla najlepszego filmu zagranicznego. Co ciekawe, dla jego reżysera i scenarzysty, László Nemesa był to pełnometrażowy debiut! Ten urodzony w Budapeszcie twórca edukację filmową odbierał w Nowym Jorku i Paryżu. Dotychczas znany był głównie z obrazów krótkometrażowych.

Ernő Rubik

Ten urodzony w Budapeszcie architekt i rzeźbiarz w 1974 r. wynalazł zabawkę, która do dziś spędza sen z powiek ludziom na całym świecie. Złożona z 26 kolorowych sześcianów Kostka Rubika, bo o niej tu mowa, stanowi jedną z najbardziej pomysłowych rozrywek XX wieku. Sam twórca miał z nią nie lada problem, gdyż prototyp układał łącznie przez ok. miesiąc. Z racji jego pochodzenia, trudno dziwić się, że to w Budapeszcie organizowane są Mistrzostwa Świata w układaniu Kostki Rubika.

Źródło:

wowhungary.wp.pl

AUTOR: Michał Leszczyński